Samen beslissen beoogt de relatie van de zorgverlener en de patiënt te verschuiven van de paternalistische benadering, waar voornamelijk de zorgverlener de beslissingen neemt, naar een gelijkwaardige benadering, waarin de zorgverlener samen met de patiënt een beslissing neemt. Het is een proces waarin de zorgverlener en de patiënt samen beslissingen nemen over diagnostiek, behandelingen of begeleiding, op grond van (wetenschappelijke) kennis, professionele ervaring en de voorkeuren en waarden van de patiënt (Elwyn 2012).

In het proces van samen beslissen komen het perspectief van de zorgverlener en dat van de patiënt bij elkaar. Samen wegen ze de voor- en de nadelen van beschikbare opties in het licht van de voorkeuren en waarden van de patiënt. In de beslissing wegen dus naast de kennis en de klinische ervaring van de zorgverlener, ook de voorkeuren, zorgen en waarden van de patiënt mee. In deze afweging gaat het om alle aspecten van de zorg waar de patiënt waarde aan hecht, zoals het resultaat van de opties (overleving of kwaliteit van leven) en de vorm waarin de opties beschikbaar zijn (zoals duur en intensiteit van de therapie, de reisafstand, de beschikbare expertise). Door een proces van samen beslissen wordt recht gedaan aan de expertise van de zorgverlener en aan het recht van de patiënt op volledige informatie over alle behandel- en zorgopties en over de mogelijke voordelen, risico’s en effecten daarvan (Elwyn 2012).

Voordelen van samen beslissen

De meeste zorgverleners en patiënten vinden dat ‘samen beslissen’ hoort bij goede zorg. Goed informeren en niet schaden bijvoorbeeld komt bij samen beslissen beter tot uiting dan in andere communicatie- en omgangsvormen met patiënten. En hoewel er zorg werd geuit dat cliënten angstiger of depressiever zouden kunnen worden door samen beslissen, blijkt dit niet terecht (ZonMw, 2016). Uit onderzoek blijkt juist dat het proces van samen beslissen ertoe bijdraagt dat patiënten (Stacey 2017):

• Beter geïnformeerd zijn
• Besluitvaardiger zijn
• Zich beter bewust zijn van voor- en nadelen van behandeling
• Zich vaker tevreden voelen over het besluit
• Minder twijfelen over hun genomen besluit
• Achteraf minder spijt hebben van de genomen beslissing

Naast de voordelen voor de patiënt zijn er ook aanwijzingen dat samen beslissen zou kunnen leiden tot:

• Betere therapietrouw
• Minder klachten/procedures
• Een betere arts-patiënt relatie
• Besparing van kosten

Bekijk het interview met huisarts Ariëtte Sanders over “Wat is samen beslissen” en beantwoord daarna de vraag. U kunt ook direct naar de vraag gaan.